Girişimcilikte Sermaye Arttırımı ve Melek Atırımcılar
Girişimcilik denince özellikle sermaye ve yatırım konularında akla ilk gelen melek yatırımcılardır. Peki kim bu melek yatırımcılar? Melek yatırımcılar, girişimlere bireysel destek sunmakla birlikte, yatırım miktarıyla bağlantılı birkaç yatırımcıyla (co-inverst) birlikte de hareket edebiliyorlar. Bunun yanı sıra, bir ağ oluşturarak hareket eden melek yatırımcıların bireyselliği geri plana atarak bu ağın çatısı altında da yatırım gerçekleştirebildiğini söyleyebiliyoruz. Yani siz diyorsunuz ki benim çok iyi bir fikrim var çok da sağlam tutar ama yatırım almam gerek, bana birinin bir miktar para vermesi gerek. Bu durumda sizde fikir var melek yatırımcıda da para. Bu şekilde birlikte iş yapmış oluyorsunuz. Eğer melek yatırımcınızın size sağladığı maddi destek az ise aynı anda başka bir melek yatırımcıdan de destek alabilirsiniz. Melek yatırım ortaklığında en önemli unsur tabi ki güven unsuru.
Gelelim melek yatırımcı neye göre yatırım yapar, herkese yatırım yapar mı?
Yatırımcının bir şirkete yatırım yapması bir çok özelliğe bağlı. Yatırımcı açısından bakılırsa, yatırımcı belki de yüzlerce şirkete yatırım yapıyor. Yüzlerce şirkete yatırım yapmak demek yüzlerce girişimciyle konuşmak demek. Yatırımcılar görüşme sağladıkları her girişimciye tabi ki yatırım sağlamıyorlar. Dikkat ettikleri bazı kriterler var. Şirketin mali durumu; nakit akışı, başa baş noktası, geliri, gideri, FAVÖK‘ü… Melek yatırımcılar önce sizin onlara gönderdiğiniz kendinizi tanıttığınız dokümanları incelerler. Sonra şirket geçmişini ve sizin geçmişinizi inceleler. Sizi iyice anlamaya çalışırlar. Peşinde olduğunuz pazarı anlamaya çalışırlar. Bunların yanı sıra bir de girişimcinin özellikleri var. Girişimcide liderlik ruhu olup olmadığı, girişimcinin ürüne odaklanıp odaklanmadığı, o ürüne gerçekten inanıp inanmadığı… Eğer bir yatırımcıyla karşı karşıya gelirseniz size mutlaka soracağı bir soru var: Ürünü neyden esinlenip icat ettiğiniz? Genelde sizin şahsi bir sorununuzdan ortaya çıktığını düşünürler. Sonrasında iletişim yetilerinize bakarlar. Eğer bir önder bir lider olacaksanız ve bir takım işe alacaksanız, ürününüzünde başarılı olduğunu varsayarsak çok iyi bir iletişimci olmanız gerekiyor. Deyim yerindeyse doğuştan bir önder olmalısınız.
İlk defa yatırımcı ile buluşuyorsanız ikna edici tek bir cümlede şunu söylemelisiniz : Ürününüz ne yapıyor? Bunu net bir şekilde açıklamalısınız ki konuştuğunuz yatırımcı kafasında ürününüzü canlandırsın. Sonra 2. kısım geliyor. Kararlı olmanız lazım. İlerlemenin tek yolu kararlı olmak. Erteleme bir girişimi asla düşünmeyin. Ne yaparsanız yapın o gemiyi sürekli hareket ettirmelisiniz.
Girişiminizin aşamalarına göre yatırım türleri:
Tohum Yatırım, Bir startup için en erken aşama yatırım tipi. Genelde fikir ya da MVP, prototip, beta ürün aşamasıdır. İş modeli henüz tam olarak kanıtlanmamış hatta ticari faaliyet başlamamıştır. Yatırım, ürün geliştirme süreçlerinde kullanılır.
Erken Aşama Yatırımı, Ürün pazara sunulmuş, iş modelinin doğrulanması süreci başlamıştır. Ancak halen maliyetler çok yüksek, gelirler çok düşük seviyededir. Önemli olan müşteri geliştirmedir. Tüm yönetim takımı oluşturulmuş/oluşturulma aşamasındadır. Pazarlama modelleri test edilmektedir.
Büyüme Aşaması Yatırımı, Şirket tamamen oturmuş yapıdadır ve büyümektedir. Büyümeyi hızlandırmak ve finanse etmek için yatırım ihtiyacı bulunmaktadır. Finansman yeni ürünler eklemek, yeni marketlere açılmak, mevcut büyüme motorlarını nakit ile beslemek için kullanılabilir.
Venture Capital (Risk Sermayedarları) nasıl çalışır?
Yeni bir girişime ya da hayata geçtikten belli bir zaman sonra finansal desteğe ihtiyacı olan şirketlere yatırım yapan risk sermayedarları, birden çok paydaştan oluşur. Bir girişime yatırım yapmadan belirli bir zamanı fon toplamakla geçirirler. Karar alma süreçleri, aldıkları riskin tüm detaylarını değerlendirmekle geçer ve bu yüzden uzundur. Risk sermayedarları, belirli bir iş ağına oldukça profesyonel yaklaşırlar. Riski minimuma indirebilmek için yatırımlarını farklı girişimlere dağıtırlar. Yatırımdan bekledikleri geri dönüş diğer yatırım türlerine oranla daha net ve keskindir.
Sermaye artırımı her zaman iyi olmayabilir.
Mümkün olduğunca kendi yağınızda kavrulun.
Bu duruma başka bir açıdan bakarsak sermaye arttırmak girişim kurucusunun yapacağı en kolay şey olacak. İşe almaya nazaran, mühendisleri işe almaya nazaran. Bu saydıklarım sermaye artırmaktan daha zor şeyler. Müşterilere satış yapmak daha zor. Tüketicilerle viral büyüme sağlamak daha zor, reklam geliri almak daha zor. Yani yapılabilecek her şey sermaye artırmaktan daha zor. Eğer sermaye artırımına gidecekseniz sermaye artırma sürecini mümkün olduğu kadar çabuk yapın ve mümkün olduğu kadar verimli yapın, acele edin ve bir an önce bitirin. En önemlisi de her şeyi yazılı olarak halletmeniz.
Eğer iyi yatırımcı seçerseniz, sizin iş yaptığınız alanda iyi tecrübeleri olan bir yatırımcı size paradan daha fazla şeyler katabilir. Yatırımcının sizin alanınızda uzmanlığı yoksa onunla çalışmayın. Özellikle sadece yatırım amaçlı, para kazanmak amaçlı yatırım yapıyorsa ve sizi bir tık ileriye götürmeyecekse ondan para almayın.
Gelelim Türkiye’deki melek yatırımcılara. Startups.Watch bizler için güzel bir şekilde hepsini bir araya getirmiş. Girişimcilik ekosisteminin tüm oyuncularını aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.
Tekrar söylemek gerekirse unutmayın ki yatırımcılar ilk olarak ürüne veya fikre değil insana yani kurucuya ve takımına yatırım yapıyorlar. Takımınız ne kadar iyi olursa o kadar avantajlısınız. Sonuçta ürünü yada işi icra edecek olan takım unutmayın…
Kaynaklar:
https://en.wikipedia.org/wiki/Angel_investor
https://en.wikipedia.org/wiki/Venture_capital
