Tipografide Espas (Uzam, Derinlik)

Espas aralığı tam olarak nedir? Tipografide kullanımı nasıl olmalıdır?

Tipografide espas, yan yana dizilen harflerin arasında oluşan boşluktur. Plastik sanatlarda,grafik tasarımda özellikle de tipografide sıklıkla kullanılan bir terimdir. Harflerin bütünlüğünü yaratmada da en önemli elemandır. Ortaya kötü bir sonucun çıkmaması için bu boşlukların bilinçli bir şekilde iyi ayarlanması gereklidir.

Bir tasarımın amacı boşluk doldurmak değildir; tasarımda kullanılacak elemanların kompozisyonu kadar o alandaki boşluğun da iyi tasarlanması gerekmektedir. Özellikle tipografik çözümlemelerde, afiş, gazete, amblem, logo, sayfa tasarımı vb. tasarımlarda boşluk çok önemlidir. Boşluk doğru şekilde kullanıldığında, okuyucunun mesajı daha kolay ve hızlı algılamasına yardımcı olur.

Tasarımcılar, boşluğu algılayarak bırakmayı öğrenmelidir. Kelime Oluşumundaki espas kuralları daha rahat bir okuma için sözcüklerin arasındaki boşluğun gereğinden fazla ya da az olmaması gerekir.

Birbirinden çok yakın olarak ayarlanan sözcüklerde göz bir sözcükten diğerine geçerken kelimeleri ayırt etmekte zorluk çeker ve yorulur.

Kelime araları çok fazla olduğunda ise beyaz boşluklar belirir ve sözcükleri koparır.

Sözcük aralarında yapılan espaslamada önceki kelimenin son harfi sonraki kelimenin ilk harfine bağlıdır. Örneğin, önceki kelime ‘ı’ ile bitip sonraki kelime ‘i’ ile başlıyorsa bu iki düşey çizgi arasındaki boşluk azaltılmalıdır. Sözcük yuvarlak yapılı bir harfle bitip, yuvarlak bir harfle başlıyorsa bu boşluk olduğundan dar algılanır.

Bildiğiniz gibi bizim alfabemizde 29 tane harf bulunmaktadır.

Ve bu 29 harf de kendi arasında 3 e bölünür.Küçük harfler, normal harfler, büyük harfler;

• B-C-Ç-D-G-Ğ-H-J-K-L-N-O-Ö-P-R-S-Ş-U-Ü-V-Y-Z (Normal harflerdir.)
• E-F-T-L harfleri küçük harflerdir. (Ayakları diğer harflerden daha kısadır.)
• M-A ise büyük harflerdir.(Ayakları normal harflere göre büyüktür.)
• I – İ harflerinde, bacak kalınlıklarına göre ölçü verilir.

Düzenlemeyi yaparken dikkat edilmesi gereken şeyler vardır.Örneğin:

AMASYA yazısını ele alalım geniş yapılı karakterler kategorisinde olan A ile S harfleri arasına bakarsak Y harfinin ve A harfinin yanları düz değildir ve yan yana geldiklerinde ikisinin de geniş harf boşlukları belirgindir. A harfini mümkün olduğunca S harfinin yanına çekerek boşluğu azaltmamız gerekir. Aynı şekilde Y ile A arasındaki boşluk espasın sınırlarını zorlamaktadır. Bu durumda müdahale edip iki harf arasında boşluk bırakmayıp iki harfi birbirinin içine sokmak gerekir.

Benzer harfleri şöyle sıralayabiliriz: LA – AY – LT – KA – KY…

Normal metinlerde çok fazla göze çarpmasalar da, başlıklarda dikkat edilmelidir.

Bu konu hakkında sormak istediklerinizi yorum yaparak bizlere sorabilirsiniz. Bir sonraki yazımda espas türlerinden ve kullanımlarından bahsedeceğim. Direkt olarak bana da görüşlerinizi belirtebilir ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bilgiyle ve takipte kalın 🙂