İnternet nedir? Nasıl çalışır?

Dijital dünyada hangi alanda olursa olsun ilk başlangıcı her zaman internetten yaparız. Dolayısıyla internet nedir ve nasıl çalışır sorularının cevabını bilmemiz gerekiyor.

İnternette fiziksel dünyamızdan sanal bir evrene geçtiğimizi, yakın çevremizle kalmayıp tüm dünyayla bağlantı kurabildiğimizi biliyoruz ve her gün yaşıyoruz. Ancak bilişim, teknoloji, yazılım, tasarım, blockchain, NFT vd. internet üzerinden öğreneceğimiz, uygulayacağımız hemen her işin başında bu ağın, www olarak kısalttığımız World Wide Web’in nasıl çalıştığını bilmemiz gerekiyor.

İnternet nedir?

Teknolojik hemen her gelişmede olduğu gibi “internet” gerçekten ortaya çıkana kadar bir bilim kurgu fikri, bir çeşit ütopya olarak dile getiriliyordu. Şimdi ise temel bir ihtiyaç haline geldi diyebiliriz.

İnternetin temeli yakın geçmiş diyebileceğimiz 1960’ların başında MIT’de, “internetin babası” olarak bilinen bir psikolog ve bilgisayar bilimcisi olan J. C. R. Licklider tarafından atıldı. 

İnternet için elle tutulur ilk prototip ve uluslararası internetin öncüsü olan ARPANET ise 1960’ların sonunda ortaya çıktı. Birleşik Devletler Savunma Bakanlığı’na bağlı DARPA (Defence Advanced Research Projects Agency) yani Gelişmiş Savunma Araştırmaları Projeleri Birimi tarafından geliştirilen bu prototip dünyanın ilk paket dağıtımı ağıydı.

İnternet, bilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan elektronikiletişim ağıdır.TDK, İnternet sözcüğüne karşılık olarak genel ağı önermiştir. İnternet yerine zaman zaman sadece net sözcüğü de kullanılır. Wikipedia

Evet internet, çok protokollü bir ağ olup birbirine bağlı bilgisayar ağlarının tümü olarak da tanımlanabilir. Binlerce akademik ve ticari ağ ile devlet ve serbest bilgisayar ağının birbirine bağlanmasıyla oluşmuştur. Bilgisayarlar arasında bilgi çeşitli protokollere göre paketler hâlinde transfer edilir. İnternet üzerinde elektronik posta ve birbirine bağlı sayfalar gibi çok çeşitli bilgiler ve hizmetler vardır. İnternet üzerinden oyunlar da oynanabilir.

İnternet sözcüğünün etimolojisine bakalım

1985 yılında kullanılmaya başlayan İngilizce Internet kelimesi, “kendi aralarında bağlantılı ağlar” anlamına gelen Interconnected Networks teriminin kısaltmasıdır. Inter- öneki İngilizcede arasında ve karşılıklı anlamlarına gelir. Net kelimesi ise ağ anlamına gelir.

Zaman zaman İnternet kelimesi yerine kullanılan “WWW” kısaltması ise World Wide Web (Dünya Çapında Ağ) sözcüklerinin akronimidir ve İnternet ile eş anlamlı değildir.

İnternet nasıl çalışır?

İnternet altyapısı donanım ve protokol olarak isimlendirdiğimiz iki temel bileşenden oluşuyor.

Donanım dediğimizde fiziksel yapıları algılamalıyız. Bilgisayar sistemleri donanım ve yazılımların birleşiminden oluşmaktadır. Şu an bu yazıyı okumanızı sağlayan bilgisayarınız, ekranınız birer donanım; Chrome, Firefox vd. tarayıcınız ise yazılımdır. Aynı şekilde bu tarayıcının üzerinde çalıştığı OS – Operation System yani İşletim Sistemi ‘de bilgisayar donanımızın işlemleri yürütebilmesi için gerekli olan “işletim sistemi yazılımı” olarak adlandırılır. (Windows, Linux dağıtımları, MacOS)

Şurada güzel bir video da var :

Protokol(ler) nedir?

Protokol bilgisayarların bir ağ üzerinden nasıl ve ne şekilde iletişim kuracaklarını belirleyen kurallar sistemidir. Bizim en sık duyacağımız, göreceğimiz ve hali hazırda her alanda kullandığımız en bilindik ik protokol: TCP (Transmission Control Protocol) ve IP (Internet Protocol). Bu iki yapı aslında bir Protokol Ailesi olarak tanımlanır. Yani TCP/IP dediğimizde bu ailenin içinde: Http, Ftp gibi farklı işlevlere ve görevlere sahip protokollerde yer almaktadır.

TCP/IP protokolleri sayesinde verinin ağ (network) üzerinden nasıl paketleneceği, iletilen verinin nasıl denetleneceği kurallarla belirlenir. IP kısmı verinin gönderileceği adresin elde etmek içindir. TCP ise IP adresi bulunduktan sonra verinin iletiminden sorumlu alandır.

Basit bir örnekle açıklayacak olursak: IP adresini telefon rehberinizdeki bir numaraya; bir veya birden fazla ip adresini barındıran alan adını (domain name) ise numara sahibinin adına, TCP’yi ise telefonun çalmasını sağlayan ve karşıdaki telefonla konuşmayı sağlayan teknolojiye benzetebiliriz. 

Protokoller ve TCP/IP yapısına burada bir nokta koymalıyız. Çünkü bu aşamadan sonra TCP ‘nin katmanlarına, modellere, network bilgisine, topolojilere, sunucu yapılarına kadar uzayıp gidebilir.


Şimdi internetin ne olduğunu ve nasıl çalıştığını kısaca özetleyelim:

• Webmaster.Kitchen ‘a girmek istediğinizde ilk önce tarayıcınız üzerinden internet servis sağlayıcınıza (ISP) yani size internet altyapısını sağlayan kuruma bir istek gönderilir. (Telekom, Turkcell, TurkNet, Vodafone vd.)
• Tarayıcı ulaşmak istediğiniz web sitesinin alan adını (DNS- Domain Name Server) bir IP adresine çevirir. 
• Daha sonra tarayıcınız sitenin sunucusuna TCP isteği gönderir ve sunucu buna veriyi göndermeyi onaylayarak ya da “404 Not Found” olarak bildiğimiz cevabı göndererek tepki verir.
• Bu isteğin onaylanmasıyla iletişim başlamış olur. Bilgi yani veri, nereye gideceği gibi bilgileri içeren başlıklara sahip olan paketler haline getirilir.
• Taşıma katmanına geldiğimizde paketler TCP protokolüne göre iletilir. İlk olarak yerel yönlendiriciye, daha sonra da başka yönlendiricilere (routers) iletilerek bir yönlendirici zinciri oluşturulur. 
• Paketler hedef noktaya ulaştıklarında, tarayıcının paketlerdeki tüm bu kelimelerin ve görüntülerin bizim tarafımızdan okunabilir bir hale dönüşmesini sağlar.

Olabildiğince kısa ve yalın anlatmaya çalıştık. İnternet kısaca böyle. Keyifli gezintiler dileriz.